Titel: Van oude merken, de dingen die voorbij gaan
Opdrachtgever: Jaap Hoekstra en Wik Hoekstra-Klein (Delft)
Co-auteurs: Jaap Hoekstra en Wik Hoekstra-Klein
Projectduur: (archiefonderzoek, illustratieresearch, schrijfwerkzaamheden, drukwerkbegeleiding)
Publicatie: november 1995 [1e druk] / januari 1996 [2e druk] / maart 1996 [3e druk] / juli 2005 [4e druk] / mei 2009 [5e druk]
Taal: Nederlands
ISBN: 978-90-9008872-3 [1e en 2e druk] / 978-90-73110-04-5 [4e en 5e druk]
Oplage: 60 exemplaren [1e druk] / 25 exemplaren [2e druk] / 35 exemplaren [4e druk]
Omvang: 24 pagina’s, 11 illustraties [1e en 2e druk] / 24 pagina’s, 19 illustraties [4e druk] / 45 pagina’s, 40 illustraties [5e druk]
Uitvoering en formaat: ingelijmd, 21 x 21 cm (h x b) [1e en 2e druk] / ringband, 21 x 21 cm (h x b) [4e druk] / naar keuze, 18 x 18 cm (h x b) [5e druk]
Verkrijgbaarheid: 1e t/m 4e druk uitsluitend nog antiquarisch verkrijgbaar, 5e druk printing on demand via Blurb: http://nl.blurb.com/b/906463-van-oude-merken-de-dingen-die-voorbijgaan
Dit boekje is de weerslag van een project dat voortvloeide uit een initiatief van het echtpaar Jaap Hoekstra (1933-2017) en Wik Klein (1941-2018) om een geschilderde gevelreclame in Delft te restaureren. De restauratie vond plaats in maart en april 1995. In het boekje wordt verslag gedaan van de restauratie en wordt het één en ander verteld over het merkartikel Ranja, het onderwerp van de gevelreclame. De eerste en tweede druk van het boekje kwamen gewoon uit de copyshop en bevatten ingeplakte kleurenfoto’s van Jaap Hoekstra. Deze beide oplagen werden verspreid onder familieleden, vrienden en kennissen van Jaap en Wik Hoekstra en onder instanties die bij het project betrokken waren. De titel Van oude merken, de dingen die voorbijgaan – een variatie op de titel van Couperus’ roman – refereert enerzijds aan het oude merk Ranja (1920) en anderzijds aan de locatie van de betreffende gevelreclame: een pand op de hoek van de Coenderstraat in Delft in de directe nabijheid van het spoorwegviaduct, dus goed zichtbaar voor treinreizigers “in het voorbijgaan”.
De derde licht gewijzigde druk verscheen onder de titel De restauratie van een reclameschildering in Delft in het tijdschrift Erfgoed van Industrie en Techniek (jaargang 5, nummer 1, maart 1996, p.4-11). De oorspronkelijke titel werd door mij niet geschikt bevonden voor publicatie in dat tijdschrift. Op verzoek van Jaap en Wik Hoekstra verscheen in juli 2005, wederom onder de originele titel, een enigszins uitgebreide herdruk. Op eigen initiatief publiceerde ik in mei 2009 een vijfde druk als printing on demand boek. Deze druk bevat veel nieuwe informatie over het product Ranja en over de Groningse producenten Calmer en David Polak. Toen ik in 2011 uitgebreid biografisch onderzoek verrichtte naar David Polak voor een artikel in de reeks Nederlandse ondernemers 1850-1950 kwam nog meer nieuwe informatie boven water. Jaap en Wik Hoekstra lieten daarna weten dat ze graag een zesde druk zouden zien, waarin ook een kleine onjuistheid uit de twee laatste drukken zou worden rechtgezet. Die druk is er tot op heden niet gekomen. Jaap en Wik zijn inmiddels overleden. Bescheiden mensen, niks geen poeha, maar met een enorme passie voor de dingen die hen bezighielden en interesseerden. En bovenal heel genereus en gericht op het delen van kennis. Mensen naar mijn hart.
Aardig om te vermelden is dat het spoorwegviaduct, waaraan de gevelreclame voor Ranja zijn bestaan dankt, inmiddels is afgebroken. Sinds februari 2015 rijden de treinen in Delft door een spoortunnel. Ook aardig om hier te vermelden is dat de limonadesiroop Ranja in april 2015 opnieuw op de markt is gebracht (in 3 smaken) door het bedrijf Nederlands MerkGoed B.V. (Haarlem).
Peter Zwaal
Zie ook: Dirk van Delft, Ranja op de muur, NRC Handelsblad, 4 april 1996 https://www.nrc.nl/nieuws/1996/04/04/ranja-op-de-muur-7305426-a890250?utm_source=NRC&utm_medium=banner&utm_campaign=Paywall
