Reclameplaat zonder productafbeelding

Reclameplaat Sunrise, circa 1920

Deze kalenderplaat illustreert hoe er rond 1920 nog door veel kleine drankenproducenten over reclame wordt gedacht. Belangrijk is vooral een aantrekkelijke afbeelding – liefst in kleur – die onmiddellijk de aandacht trekt van consumenten. Belangrijk is verder dat zo’n afbeelding ruimte laat voor de merknaam van het product en/of de naam van de fabrikant. Veel minder belangrijk is dat het product of merkartikel in kwestie onderdeel vormt van zo’n afbeelding. In hedendaagse ogen is dat onvoorstelbaar knullig: wie een fysiek product maakt, laat toch zeker niet achterwege dat product te tonen? Bedenk echter dat veel drankenfabrikanten rond 1920 nog een hap-snap verpakkingsregime voeren: voor één en hetzelfde product gebruiken ze vaak meerdere modellen flessen naast elkaar. Zijn alle flessen van model X gevuld, dan gaan ze gewoon verder met flessen van model Y. De emballageparken van drankenproducenten zijn sowieso niet overdadig groot en daarbij pikt menig fabrikant, op zijn wekelijkse ronde langs afnemers, ook wel eens wat flessen van de concurrentie mee. Vooral die laatste praktijk leidt op zijn zachtst gezegd niet tot eenvormigheid in productuitmonstering.

Ook de Rotterdamse limonadefabrikant Jan Hendriks vindt het niet nodig een kalender te laten maken waarop zijn Sunrise limonadegazeuses zijn afgebeeld. Hendriks kiest voor zijn kalender een plaat uit van een speervissend indianenmeisje. Deze plaat wordt in opdruk voorzien van de tekst “Drinkt Sunrise – een nieuwe en betere verfrisschende drank”. Die laatste aanprijzing wijst reeds vooruit naar het later uitgevonden woord frisdrank (1956).

De afbeelding van het indianenmeisje is van Henry Hintermeister (1897-1982). Deze Amerikaanse schilder en illustrator was zeer bedreven in het verbeelden van tafereeltjes met kinderen en dieren, werk dat het goed deed op kalenders en koektrommels. Jarenlang waren de originele olieverfschilderijen die aan Hintermeisters illustraties ten grondslag lagen voor een appel en een ei te koop. Galeries en kunsthandelaren haalden hun neus op voor dit werk. Thans zijn deze schilderijen echter zeer gezocht en bestaat er een groeiende groep liefhebbers.

© Peter Zwaal, 2007

Deze tekst is nadien verschenen in het boek: Marcel Hendriks, “En voor mij een fles Sunrise” : kleurrijke geschiedenis van een oer Rotterdamse limonadefabriek (Rotterdam : Hendriks Agency, 2018) p.144 en 147