De film Jess & James (2015) van de Argentijnse regisseur Santiago Giralt laat zich het best omschrijven als een feel good gay road movie. Twee jongemannen, die in het begin van de film allebei nog onder het ouderlijk dak leven, maken een lange autoreis en ontdekken onderweg hoe ze in het leven staan, waar ze naar op zoek zijn en wat ze daarbij aan elkaar hebben. Gay road movie klinkt misschien vernieuwend of origineel maar is dat allerminst. Al heel wat regisseurs van naam gingen Giralt voor, zoals Gus van Sant (My own private Idaho, 1991), Gregg Araki (The living end, 1992) en Olivier Ducastel & Jacques Martineau (Drôle de Félix, 2000). Toch heeft Giralt met Jess & James een zeer verdienstelijke film afgeleverd met een heel eigen sfeer en toonzetting. Bepalend voor die sfeer zijn vooral het landschap dat de beide jongemannen doorkruisen – de uitgestrekte pampas van Argentinië – en de hypnotiserende elektronische soundtrack van componist Emisor (Leonardo Ramella). De wijdse grasvlakten zijn weergaloos mooi in beeld gebracht en de muziek heeft een soort nadrukkelijke onbestemdheid, die langzaam onder de huid kruipt. Voeg daarbij het gegeven dat de twee aantrekkelijke hoofdrolspelers soms moeilijk uit elkaar te houden zijn – wat ongetwijfeld de bedoeling is geweest van regisseur/scriptschrijver Giralt – alsmede een handvol magisch realistische verhaalelementen, en het moge duidelijk zijn dat Jess & James ook een film is die de toeschouwer op nogal wat raadsels trakteert.
Jess & James kent een strakke opbouw van acht “hoofdstukken” met een proloog en een epiloog. In het eerste hoofdstuk lopen de 23-jarige Géronimo, roepnaam Jess, en de ongeveer even oude James elkaar (toevallig?) in een park tegen het lijf en besluiten zonder veel omhaal van woorden een nummertje met elkaar te maken. Jess (Martín Karich) stelt zich in deze ontmoeting aanvankelijk nogal macho en quasi-heteroseksueel op: hij wil alleen maar neuken, niet zoenen en James (Nicolás Romeo) moet zich volstrekt aan hem onderwerpen. Maar als James hem dit post coitum voor de voeten werpt is Jess mans genoeg om te demonstreren dat hij zich wel degelijk tot James aangetrokken voelt. Het is vervolgens James die voorstelt om een gezamenlijke road trip te ondernemen en die hiertoe de Citroën van zijn moeder “leent”. Maar het is Jess die de bestemming kiest: hij wil zijn oudere broer bezoeken die er ongeveer twaalf jaar eerder tussenuit is geknepen met het kindermeisje dat destijds op hem (Jess) moest passen. Sindsdien heeft Jess zijn broer, die in onmin met de rest van de familie leeft, niet meer gezien.
Tijdens de reis, die de hoofdstukken 2 t/m 7 omvat, wordt duidelijk dat Jess en James goed bij elkaar passen. Met name Jess voelt zich in James’ aanwezigheid boven zichzelf uitstijgen. Wat regisseur/scriptschrijver Giralt heeft willen illustreren is dat Jess en James een tweemanschap vormen dat samen sterker opereert dan elk afzonderlijk. Een intrigerend raadsel is of de kracht van dit tweemanschap vooral stoelt op complementaire dan wel op overeenkomstige karaktereigenschappen. Vullen Jess en James elkaar aan – vormen zij twee verschillende zijden van dezelfde medaille – of versterken zij elkaar slechts in zeer bepaalde opzichten en vormen zij, om in de beeldspraak te blijven, één medaille met twee identieke zijden? Interessant is hoe Jess en James reageren als zich bij een tussenstop in een provinciestad een derde jongeman aan hen opdringt. Zonder enige frictie of ook maar een spoor van jaloezie wordt deze Tomás (Federico Fontán) – voor zolang het duurt – in de relatie opgenomen. Op een plek die omschreven wordt als “het einde van de wereld” (een smalle landtong in een meer) koesteren Jess, James en Tomás zich in de zon, oefenen danspassen en hebben seks met elkaar. Wat Giralt lijkt te suggereren is dat Tomás een soort speelse onschuld toevoegt aan een relatie die vooral op gelijkenis en herkenning is gebaseerd. Als Jess en James hun reis vervolgen blijft Tomás achter omdat hij zijn alleenstaande vader niet in de steek wil laten.
In hoofdstuk 6 en 7 vinden Jess en James gastvrij onderdak in een boerderij waar de geest van een klein jongetje rondwaart. Vraag me niet wat deze geest met de rest van het verhaal te maken heeft, want het is mij niet duidelijk. Voert het kleine jongetje, dat Jess ’s nachts uit zijn slaap wekt, Jess terug naar zijn eigen problematische jeugd? In het laatste hoofdstuk vindt de reünie tussen Jess en zijn broer plaats. Een blijde gebeurtenis die nog extra glans krijgt doordat Jess’ oudere broer ook de relatie met James goedkeurt. In de epiloog worden Jess en James, inmiddels op weg terug naar huis, weer verenigd met Tomás. Zo valt dus alles op zijn plaats en zijn er aan het eind van deze film geen verliezers. Aan de droomreis en de vrijheid zullen een einde komen. Maar het tweemanschap Jess en James is een eenheid geworden, dus er is alle reden om de toekomst met vertrouwen tegemoet te zien.
© Peter Zwaal, 2017
Voor meer informatie: http://www.imdb.com/title/tt4544008/?ref_=ttrel_rel_tt
Bioscooptrailer: https://www.youtube.com/watch?v=OqD-gOaX8h4
Interview met regisseur Santiago Giralt (INCAA TV, 5 januari 2016): https://www.youtube.com/watch?v=6nmaJClo4HI
