Johannes van den Hurk drinkt op zijn eigen gezondheid

Reclameplaat circa 1925 (collectie Bavaria N.V.)

Artistiek gezien behoort deze plaat uit circa 1925 bepaald niet tot de top van wat Nederlandse reclameillustratoren tussen beide wereldoorlogen hebben voortgebracht. In grove lijnen is een tafereeltje opgezet van drie dames en drie heren die een verfrissende consumptie tot zich nemen, gezeten aan een tafeltje in de vrije natuur. Verschillende zaken zijn onvoldoende uitgewerkt. Herkent U in het uit het vlak springende object op de voorgrond onmiddellijk een picnickmand? En wat stelt het bruine vlak linksboven, half verscholen achter de berkeboom, voor? De auto waarmee het gezelschap is gearriveerd? De gezichten van de personen, voor zover naar ons toegewend, zijn weinig expressief. De staande man moet nota bene met een handgebaar illustreren dat hij verrukt is over de frisdrank die hij op het punt staat te nuttigen.

Toch is de plaat om verschillende redenen interessant. Ten eerste illustreert de plaat dat frisdranken rond 1925 nog geen alledaags consumptieartikel waren. Frisdranken werden voornamelijk gedurende de zomermaanden en alleen bij enigszins bijzondere gelegenheden gedronken, zoals een dagje naar het strand of een excursie. Weliswaar zullen de meeste Nederlanders lang niet zo goed geoutilleerd het bos in of de hei op zijn getrokken als het hier afgebeelde gezelschap (auto, klapstoelen, wit tafellaken!) maar de kleine luxe van een frisdrank lag gelukkig al wel binnen het bereik van zeer velen.

Ten tweede is de plaat interessant vanwege de afgebeelde flessen. Duidelijk herkenbaar zijn de spuitwatersifon op tafel en het kogelflesje met de ingekeepte nek. De zes groene flesjes kunnen helaas minder trefzeker worden geïdentificeerd. Het zouden flessen met een interne schroefstop kunnen zijn, mogelijk ook kroonkurkflessen (toen echter nog allerminst courant in Nederland). Het lijken in elk geval geen beugelflessen te zijn (die juist wel zeer courant waren).

Tenslotte intrigeert het gegeven dat de fabrikant, Johannes van den Hurk uit Best, het publiek oproept te drinken op zijn gezondheid. Merkwaardig.

Artistically this bill board of 1925 or thereabouts certainly does not belong to the top of what Dutch advertising artists have brought forward between both world wars. In crude lines a tableau is drawn of three ladies and three gentlemen who have refreshing drinks at a small open air table. It is in its details that the drawing proves rather unsatisfactory. Do you instantly make out that the object in the forefront is a picnic basket? What is the brown object in the upper left corner, hidden behind the birch tree, supposed to be? Is it the motorcar that the company has arrived with? The faces which are turned towards us are not very expressive either. It is merely because of his gesture that we know that the man who is proposing a toast, is delighted with the product he is about to drink.

For non-artistic reasons this bill board is however quite interesting. Firstly it illustrates that soft drinks in the mid-1920s were not yet an everyday commodity. The consumption of soft drinks was largely limited to the summer season and to somewhat special occasions such as a seaside excursion or a field trip. Though most Dutch men and women would not be able to spend a day in the country so well equipped as these six (motorcar, folding chairs, white linen!), the small luxury of an occasional soft drink was accessible to many.

Secondly this bill board is of interest because of the bottles it shows. Easy to recognize are the siphon on the table as well as the Codd stopper bottle (which can be identified by the notch between its neck and its shoulder). The six green bottles can not be identified. They could be screw stopper bottles or crown capped botttles (though crown caps were not yet widely used in the Netherlands). Anyway they do not look like swing stopper bottles (which were very common at the time).

Finally this bill board intrigues because of its strange message: “I drink to the health of Mr. J. van den Hurk, Best. Soft drinks from his factory are tip-top.” A soft drinks manufacturer who summons consumers to drink to his health. How strange.

© Peter Zwaal, 2003