Gay shorts : een handvol Nederlandse favorieten


 

 

 

 

 

 

Als reactie op Mijn favoriete gay shorts (https://peterzwaal.nl/mijn-favoriete-gay-shorts/) vroegen verschillende mensen mij waarom ik in dat artikel uit 2018 volledig voorbij ga aan filmpjes van Nederlandse makelij. Ben ik niet van Nederlandse films gediend of heb ik een blinde vlek voor producties van eigen bodem? Dat laatste zeker niet. Er zijn wel degelijk korte Nederlandse films die me bevielen toen ik ze voor het eerst zag. Probleem is alleen dat ik veel van die films ook weer snel vergeten ben: omdat het verhaaltje net niet origineel genoeg was, omdat het acteerwerk niet heel uitzonderlijk was, omdat de settings en locaties wat al te gewoontjes waren. Feit is namelijk dat ik toch ook een beetje betoverd wil raken. Als toeschouwer verlang ik er naar bij mijn lurven te worden gegrepen, het verhaal in te worden gezogen, geprikkeld en verrast te worden op meerdere niveaus. Na afloop moet het gevoel overheersen dat alles op zijn plaats is gevallen, dat elke scène noodzakelijk was, dat alle naamloze nevenpersonen en figuranten onontbeerlijk waren en dat de film als geheel een punt heeft gemaakt en mijn perspectief op de wereld een heel klein beetje heeft verrijkt. Dat klinkt misschien hoogdravend en overtrokken maar er schuilt wel degelijk iets van waarheid in. Waarom glijden sommige korte films, hoe vakkundig ook gemaakt, van me af als water terwijl andere films, soms met heel beperkte middelen gemaakt, wel in mijn geheugen worden gegrift? Doe zelf deze test en scroll eens door YouTube of Vimeo langs de screenshots die je moeten verleiden een filmpje aan te klikken. Sommige van die screenshots herken je omdat je het filmpje al eens hebt bekeken. Maar weet je nog waar het in essentie over ging, wat er gebeurde, hoe het afliep, wat de pointe was? Of heb je het filmpje alleen maar bekeken vanwege de aantrekkelijk ogende hoofdpersoon (eye candy speelt vaak een rol maar mag nooit domineren)? Als die vragen naar inhoud en pointe zich niet redelijk nauwkeurig laten beantwoorden en je het filmpje (deels) opnieuw moet bekijken om daarachter te komen, dan is het wat mij betreft een wanproduct dat net zo goed niet gemaakt had kunnen worden.

Hieronder – in chronologische volgorde – enkele Nederlandse korte films die de test hebben doorstaan en die dus kennelijk een venster(tje) in mijn hoofd hebben geopend.

 

Last exit home (Siar Sedig, 2012)

Op zijn weg van werk naar huis komt Leonard (Roy de Vries) elke dag dezelfde mensen tegen in de metro. Op een dag stapt er echter een onbekende jongeman in die hem fascineert en waartoe hij zich sterk aangetrokken voelt. Onduidelijk is of de man (Raynor Arkenbout) hetero of homo is, al is de kans op dat laatste natuurlijk veel geringer. Een paar minuten lang overdenkt Leonard op welke manier een vrouw de aandacht van de man zou kunnen trekken. Hoe hij echter zelf avances moet maken weet Leonard niet. Als de aantrekkelijke man aanstalten maakt om uit te stappen komt Leonard toch in actie. De man vergeet namelijk zijn sjaal, wat Leonard de kans biedt om hem aan te spreken zonder direct zijn diepste gevoelens prijs te geven. Last exit home is een film met uitsluitend innerlijke monoloog en met veel extreme close ups. Hoewel de film daardoor nogal gekunsteld aandoet, stipt regisseur Siar Sedig (1988) wel een interessant gegeven aan, namelijk dat seksuele minderheden zich vaak (net wat) behoedzamer gedragen in het openbare domein dan hetero´s.

Last exit home (10 min., 32 sec.): https://vimeo.com/148031724
Meer informatie over Last exit home: https://www.imdb.com/title/tt3523094/?ref_=nm_flmg_dr_9

 

Uitgesproken / Caged (Lazlo & Dylan Tonk, 2013)

Over hoe het is om uit de kast te komen bestaan talloos veel (korte) films. Hoe dat gegeven vanuit hetero-oogpunt wordt beleefd en ervaren is meestal bijzaak. In de korte film Uitgesproken wordt juist getoond hoe het is om als hetero te ontdekken dat je beste vriend homo is. David (Joël Mellenberg) en Niels (Josha Stradowski) zijn beste vrienden en sportmaatjes. Die relatie komt onder druk te staan als Niels verliefd wordt op buitenbeentje Tim (Leendert de Ridder), die vanwege zijn geaardheid niet goed ligt bij de vriendengroep waar David en Niels deel van uitmaken. Kiest David ervoor om de vriendschap met Niels te continueren of zwicht hij voor groepsdruk? De film ontkomt niet aan een wat sjabloonachtige uitwerking en het scenario zou ook wel een tikje humor kunnen gebruiken. Filmtechnisch is er echter helemaal niets aan te merken op deze gelikte productie van de gebroeders Lazlo en Dylan Tonk (1982). Voor een wat rauwere uitwerking van hetzelfde gegeven in een rurale setting – het Groningse platteland – verwijs ik hier graag naar de film Dòst (2018) van Joren Molter (1993). Omdat die televisiefilm qua lengte van middellang formaat is hoort hij in dit overzicht eigenlijk niet thuis. Maar ik vind het razend knap wat Molter bereikt heeft met zijn ongeschoolde acteurs.

Uitgesproken / Caged (13 min., 21 sec.): https://www.youtube.com/watch?v=v5oPqGnoOqc
Uitgesproken / Caged is ook verschenen op de verzamel-DVD Boys on film 13 : trick & treat (London : Peccadillo Pictures, 2015).
Meer informatie over Uitgesproken / Caged: https://www.imdb.com/title/tt3348476/?ref_=ttmi_tt
Dòst (40 min., 42 sec.): https://www.vpro.nl/speel~VPWON_1297250~dòst~.html
Meer informatie over Dòst: https://www.imdb.com/title/tt9045374/?ref_=fn_al_tt_1

 

Nog 10 minuten (Joris van den Berg, 2014)

Wie al wat langer meeloopt in het uitgaansleven weet dat er in de laatste tien minuten voor sluitingstijd heel veel kan gebeuren. Mensen die nog niemand aan de haak geslagen hebben worden plotsklaps driest en overkomen al hun inhibities. In Nog 10 minuten toont Joris van den Berg (1983) in minder dan tien minuten hoe de tamelijk onervaren Rodrigo (Vanja Rukavina) bij de één na de ander bot vangt, net te laat komt of anderszins achter het net vist. Daarmee geeft de film ook een humoristisch inkijkje in de homo-etiquette: hoe hoort het en wat kan je beter niet doen of zeggen als je op zoek bent naar een bedpartner. Als alle hoop verloren is, is er gelukkig nog je begripvolle moeder… De boodschap: over homo zijn wordt in Nederland totaal niet moeilijk gedaan maar om praktizerend homo te zijn moet je wel een aantal regeltjes kennen.

Nog 10 minuten (6 min., 11 sec.): https://vimeo.com/351578943
Meer informatie over Nog 10 minuten: https://www.imdb.com/title/tt4254744/?ref_=nm_flmg_dr_5

 

Buddy (Niels Bourgonje, 2015)

Jeroen (Daniel Cornelissen) vergezelt zijn voormalige geliefde Chris (Tobias Nierop) bij diens bezoek aan de geslachtsziektenpolikliniek. Chris wil zich op HIV laten onderzoeken omdat hij onveilige seks gehad heeft met een andere man. Omdat hij op is van de zenuwen heeft hij zijn ex gevraagd hem te vergezellen. Heel erg lang is het tussen beide twintigers nog niet uit. Vooral Jeroen lijkt nog niet helemaal over de relatie heen. Met een minimum aan dialoog en een scherpe montage schets regisseur Niels Bourgonje (1980) uiterst realistisch het ongemak van de situatie: het laveren tussen hoop en vrees, het geschipper tussen vertrouwelijkheid en geheimzinnigheid, het wankele bestand tussen nabijheid en distantie. Over de afloop van de film kan ik niet meer verklappen dan dat een positieve uitkomst voor de één in zekere zin uitloopt op een teleurstelling voor de ander. Behalve door de prima montage onderscheidt Buddy zich ook door overtuigend acteerwerk.

Buddy (11 min., 25 sec.): https://vimeo.com/323742066
Buddy is ook verschenen op de verzamel-DVD Boys on film 18 : heroes (London : Peccadillo Pictures, 2018).
Meer informatie over Buddy: https://www.imdb.com/title/tt5238696/

 

Turn it around (Niels Bourgonje, 2017)

De 15-jarige Bram (Valentijn Avé) ontmoet op een feestje de iets oudere Florian (Tonko Bossen) en raakt op slag verliefd. Maar hoe weet Bram of de aantrekkingskracht wederzijds is? Een dom drinkspelletje als flesjedraaien kan uitkomst brengen maar dan moet dat flesje natuurlijk wel een beetje meewerken. Met een beetje moed ben je echter niet van het toeval afhankelijk… Deze korte film van Niels Bourgonje viel in 2018 in de prijzen op het LGBT-film festival van San Diego en dat valt gemakkelijk te begrijpen. Turn it around heeft geen enkele uitleg nodig en ook in de Verenigde Staten is iedere tiener bekend met het spelletje spin-the-bottle. Acteur Valentijn Avé speelt trouwens eveneens een homojongen in de korte film Durf (2018) van Scott Bovelander (2000). Daarin vormt een ander wereldwijd bekend en oerstom drinkspelletje, truth-or-dare (doen durven of waarheid), de spil waar omheen een verhaaltje is gesponnen. Durf is helaas een korte film die wat mij betreft meteen mag worden vergeten vanwege het zwakke scenario, de rommelige montage en de personages die onvoldoende worden uitgediept.

Turn it around (9 min., 26 sec.): https://www.youtube.com/watch?v=beC7IpQpTz4
Meer informatie over Turn it around: https://www.imdb.com/title/tt6652228/?ref_=nm_flmg_act_6
Durf (18 min., 53 sec.): https://www.youtube.com/watch?v=mZUudBTFGfs&feature=youtu.be
Meer informatie over Durf: https://www.imdb.com/title/tt8483636/?ref_=fn_al_tt_1

 

Tommy Teen 18 (Vincent Fitz-Jim, 2017)

Bij de 15-jarige Tommy (David Berkman) gieren de hormonen door zijn lijf. Zijn homoseksueel gerichte nieuwsgierigheid is groot maar hij heeft nog geen enkele ervaring met het vorm geven aan zijn verlangen naar seks en intimiteit. Omdat internetporno zijn voornaamste informatiebron vormt heeft hij een sterk eenzijdig en verwrongen beeld van hoe homoseksuele mannen met elkaar omgaan. De dating app Grindr komt hem voor als de meest aangewezen manier om een hookup te maken. Via een Grindr-profiel waarbij hij zich voordoet als meerderjarig ontmoet Tommy een man (Oleg Kovalev) die hem zou kunnen ontmaagden. Op een niet erg sympathieke wijze en in volstrekt ondiplomatieke bewoordingen laat deze man echter weten dat Tommy nog niet klaar is voor het soort seks dat hij van internet kent. Na deze ontnuchterende ervaring realiseert ook Tommy zich dat er een groot gat gaapt tussen zijn werkelijke verlangens en de virtuele wereld van internetporno. Regisseur Vincent Fitz-Jim (1970) is ook de maker van het grappige filmpje Skins in de polder (2011), dat begint als registratie van een door drank en drugs uit de hand lopend feestje. Halverwege volgt echter een uiterst verrassende wending die duidelijk maakt dat wat we hebben gezien zich louter afspeelt in de verbeelding van de leden van een commissie die een filmscript moet beoordelen. Een andere korte film van Fitz-Jim, met zelfs meer dan één verrassende wending, is Boudewijn (2016), dat ogenschijnlijk aanvangt als een verhaal over een oudere homo die seksafspraakjes maakt met jongemannen. Niets is echter wat het lijkt.

Tommy Teen 18 (16 min., 24 sec.): https://www.youtube.com/watch?v=wP1PLoaY0-4
Meer informatie over Tommy Teen 18:https://www.imdb.com/title/tt6607516/
Skins in de polder (4 min., 34 sec.): https://www.youtube.com/watch?v=fCs-pyBjCsE
Meer informatie over Skins in de polder: https://www.imdb.com/title/tt3834936/?ref_=nm_flmg_act_5
Boudewijn (13 min., 56 sec.): https://www.youtube.com/watch?v=lLOFi2IPG3k
Meer informatie over Boudewijn: https://www.imdb.com/title/tt6082654/?ref_=nm_flmg_dr_2

 

© Peter Zwaal, 2019