In haar column in NRC Weekend (27 februari 2016) stelt Paulien Cornelisse zich voor hoe het product Fristi in 1986 door gewiekste reclamemakers is bedacht voor de doelgroep van meisjes die verkeren in hun “rozegevoelige” periode.[1] Erg leuk bedacht maar het ligt toch net even wat anders. Om te beginnen is de yoghurtdrank Fristi al veel ouder dan Cornelisse veronderstelt. Ik kan het Cornelisse natuurlijk niet kwalijk nemen dat ze 1986 als jaar van introductie noemt want ook op de Fristi-website van FrieslandCampina (de huidige eigenaar van het merk) wordt dat jaartal genoemd. Hoe zit het dan wel? Zuivel- en kindervoedingproducent Nutricia (Zoetermeer), onder andere bekend van het product Chocomel, ontwikkelt al begin jaren vijftig een rozekleurige drank op basis van yoghurt, vruchtensap en suiker. Het product wordt in mei 1955 gelanceerd onder de merknaam Fristi. In de introductiecampagne, verzorgd door het Amsterdamse reclamebureau Van Alfen, wordt Fristi aangeprezen als een “frisse drank voor onze jeugd”. De reclamecampagne is duidelijk gericht op Nederlandse moeders die hun opgroeiende kinderen liever melk dan frisdrank zien drinken. Het product Fristi moet, net als Chocomel, het beste van melk en frisdrank in zich verenigen: gezond èn lekker zoet. Om de tot dan toe volkomen onbekende yoghurtdrank te promoten wordt onder andere een actie op touw gezet waarbij Fristi gratis wordt uitgedeeld aan wandelaars tijdens de Vierdaagse van Nijmegen. Deze actie, die door Polygoon-Profilti op film is vastgelegd ten behoeve van een bioscoopcommercial, is duidelijk bedoeld om Fristi een gezond en sportief imago te bezorgen.[2]
Een doorslaand succes is Fristi overigens niet: begin jaren zestig wordt de productie stilletjes beëindigd. De mislukking kan deels worden toegeschreven aan het feit dat Fristi alleen verkrijgbaar is in de horeca. Dat betekent dat Fristi een zogenaamd ”vraagartikel” is: kasteleins en horeca-uitbaters zijn alleen bereid het artikel in hun assortiment op te nemen bij een gebleken consumentenvraag. En om Nederlandse ouders (op een terras, in een café, in een speeltuin of pretpark) om een flesje Fristi te laten vragen (meestal voor hun kinderen, maar soms voor zichzelf) is het nodig dat er langdurig en systematisch reclame voor het product wordt gemaakt. Daartoe lijkt Nutricia niet bereid te zijn geweest, want na de introductiecampagne wordt er nauwelijks nog reclame gemaakt voor de roze yoghurtdrank. Bij de verkoopafdeling van Nutricia wordt kennelijk gedacht dat Fristi zich in de slipstream van het succesvolle Chocomel vanzelf wel kan verkopen. Maar in plaats van toenemende verkopen, glijdt het product langzaam maar zeker richting de afgrond. In 1986 brengt Nutricia het product opnieuw op de markt, nadat andere zuivelproducenten (Friesland, Campina, Melkunie) van soortgelijke ”drinkyoghurts” een algemeen aanvaard supermarktartikel hebben weten te maken. In de herintroductiecampagne, verzorgd door reclamebureau Ogilvy & Mather, wordt benadrukt dat Fristi overal verkrijgbaar is, dus zowel in de horeca als in de supermarkt. “Rap je naar de winkel voor Fristi, de fruitigste drinkyoghurt” heet het zelfs in een televisiecommercial op de tonen van rapmuziek. Behalve in 20 cl glazen horecaflesjes is Fristi ook verkrijgbaar in blikjes en kartonnen pakken. Vanaf 1992 is Fristi ook leverbaar in dezelfde hervulbare glazen literflessen waarin Chocomel en Nutroma (koffiemelk) worden verpakt ten behoeve van de retailsector. In 2001 verkoopt Nutricia haar divisie Dairy & Drinks (met o.a. de producten Chocomel, Fristi en sportdrank Extran) aan Friesland Coberco Dairy Foods, welk bedrijf na de fusie met Campina (2008) door het leven gaat als FrieslandCampina.
In augustus 2008 maakt het televisieprogramma Keuringsdienst van Waarde melding van het feit dat Fristi de roodpaarse kleurstof karmijn (E120) bevat. Aan deze kleurstof dankt Fristi zijn opvallende roze kleur. Het televisieprogramma laat zien hoe de kleurstof karmijn langs natuurlijke weg gewonnen wordt uit geplette vrouwelijke cochenilleluizen.[3] Sindsdien doen op het internet allerlei spookverhalen de ronde over Fristi (“Fristi met luizenbloed”). Ik zou me er niet teveel van aantrekken. Vermoedelijk is de kleurstof E120 in Fristi van compleet chemische oorsprong en zit er in Fristi dus geen druppel luizenbloed…
© Peter Zwaal, 2016, 2021
[1] http://www.nrc.nl/handelsblad/2016/02/27/roze-1592692 (column van Paulien Cornelisse over Fristi). Nadien verschenen in: Paulien Cornelisse, Taal voor de leuk (Amsterdam : eigen beheer, 2018) p.186-187
[2] http://www.beeldengeluidwiki.nl/index.php/De_vierdaagse_(Fristi_reclame)
[3] http://keuringsdienstvanwaarde.kro.nl/seizoenen/2008/30-39021-21-08-2008/290-92820-waar-komt-de-roze-kleur-uit-fristi-vandaan