Bier-schoon (1950)

 

 

 

 

 

 

 

Eind 1950 publiceert het Centraal Brouwerij Kantoor (CBK) een instructief fotoboekje over de juiste wijze van bierbehandeling in het horecabedrijf. De titel van het 32 pagina’s tellende boekje luidt h.b.i.w.b. óók in uw café! (afkorting letterlijk en hardop uit te spreken, dan merk je dat de titel rijmt). Die afkorting staat trouwens voor Het bier is weer best, onder welke noemer het CBK sinds 1949 een collectieve reclamecampagne voert. Een wat zakelijker titel van het boekje zou hebben kunnen luiden: Hoe tap ik een perfect glas bier? In het boekje – misschien is brochure een betere omschrijving – wordt overzichtelijk uiteengezet wat er allemaal fout kan gaan vanaf het moment dat een fust bier in het café arriveert tot en met het openen van de bierkraan. Het boekje (formaat 16,5 x 13 cm) wordt in een oplage van 30.000 exemplaren gedrukt door N.V. Drukkerij Laporte & Dosse uit Amsterdam Sloterdijk. Alle Nederlandse horecabedrijven krijgen het boekje gratis toegezonden in een veelbelovende bruine enveloppe.

Om budgettaire redenen is het boekje gedrukt in offset (zwartwit met één steunkleur), wat helaas de weergave van de 40 foto’s niet ten goede komt. Die foto’s zijn allen vervaardigd door Paul Huf (1924-2002). Vanwege de povere drukkwaliteit is het nodig sommige foto’s iets aan te zetten met zwarte en witte inkt, ter verhoging van het contrast. Erg veel lol zal Huf niet hebben beleefd aan het maken van deze instructieve fotoreportage. De reportage over bierbehandeling markeert echter het begin van een langdurige samenwerking met het CBK, waaruit artistiek gezien veel interessanter werk voor Huf zal voortvloeien. Daarbij is het ook  één van de allereerste reclameopdrachten van Huf.

Hoe het CBK bij Paul Huf terecht kwam, heeft laatstgenoemde uit de doeken gedaan in interviews met het reclamevakblad Ariadne/Revue der Reclame (1978), met Gerard van Lennep (1981) en met Nico Scheepmaker (1989 of 1990). De verbindende schakel blijkt tekenaar Jo Spier (1900-1978) te zijn geweest, die eerder in 1950 voor het CBK de brochure De klant is weer best! heeft vervaardigd. Als reclamechef Henny Janssen (1912-1988) van het CBK een bezoek brengt aan Spier, ziet hij op Spiers bureau een foto staan van diens kinderen. Die foto is nogal ongewoon omdat de kinderen Spier zo zijn opgesteld dat de oudste vooraan en de jongste achteraan in de rij staat. Henny Janssen is zo verrukt van deze tegendraadse compositie dat hij aan Spier vraagt wie de fotograaf is. Nog diezelfde dag, om half elf ’s avonds, staat Janssen bij Paul Huf op de stoep met de vraag of deze voor het CBK een fotoreportage wil maken.

De foto’s van Huf voor het boekje h.b.i.w.b. óók in uw café! zijn door het CBK nog zeker vijftien jaar lang gebruikt voor allerlei publicaties over de juiste wijze van bierbehandeling. Dat geldt overigens niet voor de omslagfoto van het boekje, waarvan de kassa al snel ouderwets oogt. Bovendien blijkt geen mens te snappen hoe zes biertjes 2,30 kunnen kosten.  Maar Hufs foto’s die de do’s and don’ts illustreren van het reinigen van bierglazen en het tappen van een biertje hebben een tamelijk tijdloze uitstraling en gaan dus lang mee. Pas halverwege de jaren zestig laat het CBK door een andere fotograaf een vervangende fotoreportage in kleur maken.

Nog even iets over de fotobijschriften in het boekje. Die zijn verzorgd door Smit’s Advies- en Servicebureau N.V. (Amsterdam). Copywriter Dick Schiferli (1912-2000) bedenkt een mooie term die moet uitdrukken dat gewoon schoon (gewassen met water en zeep) voor een bierglas bepaald niet goed genoeg is. Een bierglas behoort namelijk eerst te zijn gereinigd in een verdunde soda-oplossing en daarna te zijn gespoeld in stromend water. Ook mag een bierglas niet met een doek worden drooggewreven maar moet het uitlekken op een roestvrijstalen plaat. Alleen als aan al die voorwaarden is voldaan mag zo’n glas volgens Schiferli bier-schoon heten.

© Peter Zwaal, 2013, 2016