Bestendig, bedachtzaam, bedrijvig (2002)

Bestendig, bedachtzaam, bedrijvig (2002)
Titel: Bestendig, bedachtzaam, bedrijvig : een twee-en-vijftig-jaarverslag van het Bedrijfschap Frisdranken en Waters, 1950-2002
Opdrachtgever en uitgeverij: Bedrijfschap Frisdranken en Waters (Rotterdam)
Projectduur: januari t/m mei 2000 en februari t/m mei 2002 (archiefonderzoek, illustratieresearch, schrijfwerkzaamheden, drukwerkbegeleiding)
Publicatie: juni 2002
Taal: Nederlands met Engelse samenvatting
ISBN: 90-74255-31-0 / 978-90-74255-31-8
Oplage: 600 exemplaren
Omvang: 120 pagina’s, circa 75 illustraties
Uitvoering en formaat: paperback, 25 x 21 cm (h x b)
Verkrijgbaarheid: uitsluitend nog antiquarisch verkrijgbaar

 

Norbert Schmelzer en Peter van Stratum, 25 juni 2002 (foto P. van Oosterhout).Op 25 juni 2002 vond de laatste openbare vergadering plaats van het Bedrijfschap Frisdranken en Waters (BFW). Enkele dagen later, op 1 juli 2002 vond de oprichtingsvergadering plaats van het Productschap Dranken, een nieuwe publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie waarin naast het BFW ook het Productschap voor Gedistilleerde Dranken, het Productschap voor Bier en het Bedrijfschap Slijters opgingen. Zowel de vergadering van 25 juni 2002 als de vergadering van 1 juli 2002 vonden plaats in het gebouw van de Sociaal-Economische Raad te Den Haag. Ter gelegenheid van de laatste vergadering van het BFW verscheen een boek waarin werd teruggekeken op de ontstaansgeschiedenis en activiteiten van deze publiekrechtelijke organisatie. Het eerste exemplaar van het boek werd door BFW-voorzitter Peter van Stratum (1941-2015) uitgereikt aan oud-politicus Norbert Schmelzer (1921-2008), die zo’n 42 jaar eerder als Staatssecretaris van Algemene Zaken ook de eerste openbare vergadering van het bedrijfschap had bijgewoond en had toegesproken (25 oktober 1960). Overigens heette het bedrijfschap toen nog Bedrijfschap voor de Industrie van en de Groothandel in Koolzuurhoudende Alcoholvrije Dranken en de Groothandel in Bier – een onmogelijk lange naam die daarom al snel werd ingekort tot Bedrijfschap Frisdranken en die in 1991 werd gepreciseerd tot Frisdranken en Waters.

De boekpresentatie na afloop van de laatste openbare vergadering op 25 juni 2002 was niet erg drukbezocht: het was die dag snikheet, er was een WK-voetbalwedstrijd op televisie, en natuurlijk was ook het onderwerp van het boek niet bepaald sexy… Schmelzers dankwoord bestond uit een luchtig maar niettemin doortimmerd betoogje over de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie als katholieke vinding: een op het subsidiariteitsbeginsel steunende vorm van bedrijfsorganisatie die arbeid en kapitaal met elkaar moest verzoenen, als reactie op enerzijds de destructieve krachten van de socialistische klassenstrijd en anderzijds de ongebreidelde kapitalistische concurrentie. Helaas zeiden de namen van Veraart, Van der Grinten, Albregts en Aalberse de meeste toehoorders bar weinig. Schmelzer, zelf ooit als Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken (1956-1959) belast met de publiekrechtelijke bedrijfsorganisatie, liet zich echter door de onwetendheid van zijn toehoorders niet van de wijs brengen. Dat product- en bedrijfschappen die hij zelf had helpen optuigen nu onder politieke druk werden samengevoegd en gemoderniseerd achtte hij een juiste zaak. Niets is voor eeuwig: alles wat door mensenhanden geschapen was, werd ook weer door mensenhanden getransformeerd of afgebroken.

De eerste vergadering van het Productschap Dranken, zes dagen later, was veel drukker bezocht. Gastspreker was mevrouw Len Rempt-Halmmans de Jongh (1927-2013), die als voorzitter van de Adviesgroep Hergroepering Bedrijfslichamen nauw betrokken was geweest bij de door de Tweede Kamer afgedwongen clustering van product- en bedrijfschappen. Mevrouw Rempt had gevraagd of ik wat suggesties voor haar toespraak wilde doen. Ik stuurde haar een min of meer kant-en-klare toespraak waarin ik het proces van clustering van product- en bedrijfschappen vergeleek met het door het televisieprogramma Big Brother (1999) geïntroduceerde fenomeen van ‘wegnomineren’: “Toen het woord clustering viel nomineerde elk pbo-orgaan een ander om te worden geclusteerd maar zag redenen te over om zelf buiten schot te blijven.” Een groot deel van mijn toespraaksuggesties werd door Mevrouw Rempt niet overgenomen maar die passage over wegnomineren was te mooi om ongebruikt te laten…

Peter Zwaal  

Bestendig, bedachtzaam, bedrijvig (platte tekst zonder illustraties)
Naamlijst bestuurders 1960-2002