Gatso met bier achter het stuur (1953)

Gatsonides in Jowett Jupiter R4 (1954) zonder handschoen

Gatsometer B.V. (Haarlem) is een wereldwijd opererend Nederlands bedrijf dat onder andere apparatuur produceert waarmee snelheidsovertredingen van automobilisten kunnen worden vastgesteld. Naast flitspalen maakt Gatsometer ook meet- en registratieapparatuur die gebruikt wordt bij rekeningrijden, trajectcontrole en kentekenplaatherkenning. Het bedrijf is in 1958 opgericht door autocoureur Maurits (Maus) Gatsonides (1911-1998). Tegenwoordig wordt het geleid door zijn twee kleinzonen. Dat een bedrijf gespecialiseerd in traffic enforcement-apparatuur is opgericht door een autocoureur is uiteraard de ironie ten top. Hier zien we Maus Gatsonides achter het stuur van een racewagen met godbetere ook nog een biertje in zijn hand. De foto is in 1953 gemaakt in Groot-Brittannië. De auto is een Jowett Jupiter R4.

De R4 is een speciale lichtgewicht raceversie van de Jowett Jupiter, een tweezits roadster waarvan er tussen 1950 en 1954 zo’n 900 zijn gebouwd. Met de gewone Jupiter en met een eerdere raceversie, de R1, heeft producent Jowett Cars Ltd. (Bradford) in 1950, 1951 en 1952 aansprekende resultaten behaald in onder andere de 24-uurs race van Le Mans en de rallye van Monte Carlo. De R4 moet die succesreeks voortzetten. Maar omdat Jowett Cars in 1953 in problemen raakt en in 1954 op de fles gaat, wordt de ontwikkeling van de R4 stopgezet.

Gatsonides heeft zelf na de Tweede Wereldoorlog enkele jaren sportwagens gebouwd in zijn garagebedrijf in Heemstede. Als dat bedrijf niet levensvatbaar blijkt wordt hij testrijder voor de Ford-fabrieken in Engeland. Daarnaast neemt hij als coureur in een Jowett Jupiter R1 deel aan de 24-uurs race van Le Mans 1952. Door motorproblemen rijdt Gatsonides die wedstrijd echter niet uit. Dat Gatsonides hier achter het stuur zit van de R4, toont aan dat hij ook na dat mislukte optreden op Le Mans uitstekende relaties is blijven onderhouden met producent Jowett. En dat Gatsonides beslist geen brokkenpiloot is blijkt op 25 januari 1953, als hij in een Ford Zephyr de rallye van Monte Carlo weet te winnen. Helaas voor Gatsonides ebt de vaderlandse belangstelling voor deze overwinning al spoedig weg door de watersnoodramp van 1 februari 1953.

Deze en nog enkele foto’s van een proostende Maus Gatsonides bij of achter het stuur van de Jowett Jupiter R4, bevinden zich in het archief van het Centraal Brouwerij Kantoor (CBK). Door wie de foto’s zijn gemaakt is onduidelijk. Het CBK heeft de foto’s gebruikt voor een advertentie die begin januari 1954 verschijnt in de damesbladen Beatrijs, Eva, Libelle en Margriet en in de geïllustreerde tijdschriften Revue en Katholieke Illustratie. Omdat de combinatie van alcohol en snelverkeer in reclame-uitingen bepaald problematisch is, kiest het CBK ervoor om in de advertentie alleen foto’s en uitsnedes te gebruiken waarop niet te zien is dat Gatsonides achter het stuur zit. In de tekst van de advertentie worden Gatsonides de volgende woorden in de mond gelegd: “Geen alcohol bij snelverkeer, maar als ik niet moet rijden pak ik direct zo’n goed glas beer is best.”

© Peter Zwaal, 2013